سرمایه گذاری چیست؟
در علم اقتصاد، سرمایه گذاری به معنی تخصیص منابع مالی به یک یا چند دارایی گوناگون ، به امید به دست آوردن منابع با‌ارزش‌تر در آینده است. سرمایه‌گذاری می‌تواند به دو صورت مستقیم و غیرمستقیم صورت گیرد. از انواع سرمایه‌گذاری می‌توان به خرید و فروش سهام شرکت‌ها، اوراق درآمد ثابت، مسکن، زمین، طلا، خودرو، ارزهای خارجی و … اشاره کرد.
البته بایستی توجه داشت، از آنجایی که سرمایه‌گذاری با هدف کسب سود بیشتر در آینده انجام می‌شود، همیشه با سطح خاصی از ریسک همراه است. به بیان دیگر این احتمال وجود دارد که با انجام یک سرمایه‌گذاری نادرست، نه‌تنها هیچ درآمدی برای سرمایه‌گذار به دست نیاید، بلکه ارزش سرمایه او نیز دچار کاهش شود. لذا اگر مایلید به سرمایه‌گذاری در بازارهای مختلف بپردازید، بهتر است ابتدا با قواعد و ویژگی‌های هر یک آشنا شوید. در ادامه توضیحاتی در خصوص هر یک از روش‌های سرمایه‌گذاری رایج در ایران ارائه شده است.
چرا باید سرمایه گذاری کنیم؟
ما به طور پیوسته در حال تلاش و کوشش هستیم تا بتوانیم به اهدافی که در نظر داریم دست یافته و رفاه بیشتری برای خود و عزیزانمان فراهم کنیم. به عنوان مثال قصد خرید خانه یا ماشین داشته باشیم؛ یا بخواهیم برای تامین آینده تحصیلی و شغلی فرزندانمان، مبالغی را به روش‌های مختلف سرمایه گذاری کنیم؛ یا قصد خرید لوازم خانگی بهتری را داشته باشیم و یا … نخستین و مهمترین گام برای دستیابی به این اهداف کوچک و بزرگ، داشتن یک منبع درآمدی مناسب است که بتواند سرمایه مورد نیاز را برای ما ایجاد کند. اما آیا صرفا وجود سرمایه اولیه کفایت می‌کند؟ آیا می‌توان بدون داشتن یک برنامه درست و هدفمند، به اهداف مالی خود در آینده رسید؟
چگونه می‌توان برای درآمدهای خود برنامه‌ریزی کرد؟
به طور کلی به دو روش می‌توان برای بخش مازاد درآمدهای خود برنامه‌ریزی کرد که عبارتند از «پس انداز» و «سرمایه‌گذاری».
پس انداز چیست؟
به پولی که پس از کسر هزینه‌های مصرفی از درآمد هر فرد یا خانواده باقی می‌ماند، پس انداز گفته می‌شود. توجه داشته باشید که معمولا پس انداز به شکل وجه نقد نگهداری می‌شود. از این رو بازدهی چندانی برای شخص ایجاد نخواهد کرد!
مسلما این روش در کشور ایران که تورم بالایی دارد، منطقی به نظر نمی‌رسد. برای درک بهتر این جمله، تصور کنید که در سال ۱۳۷۵، ۱۰ میلیون تومان سرمایه در اختیار داشتید. در آن زمان، خرید یک منزل مسکونی ۶۰ متری در مرکز شهر تهران، با این مبلغ امکان‌پذیر بود. در حالی که ۱۰ میلیون تومان در سال ۱۴۰۲، شاید بخشی از مبلغ اجاره یک ماه همان منزل مسکونی باشد.
سرمایه گذاری چه مزایایی دارد؟
1)با سرمایه گذاری می‌توانید به اهداف مالی خود دست پیدا کنید: بی شک هر یک از ما انسان‌ها برای خود اهدافی را مشخص کرده‌ایم که معمولا بخش زیادی از آن‌ها نیاز به سرمایه‌ای بیشتر از آنچه که در اختیارمان هست، دارد. از جمله این اهداف می‌توان به خرید خانه، زمین، ویلا، وسیله نقلیه، لوازم منزل، تجهیزات کامپیوتری و … اشاره کرد. سرمایه گذاری هدفمند به شما کمک می‌کند تا با مدیریت صحیح بخش مازاد درآمدهای خود، بتوانید به سرمایه لازم جهت رسیدن به اهدافتان دست پیدا کنید.
2) با سرمایه گذاری از تورم در امان می‌مانید: سرمایه گذاری درست نه تنها ارزش دارایی شما را در شرایط تورمی حفظ می‌کند، بلکه باعث افزایش آن نیز می‌شود. مثلا فرض کنید همان ده میلیون تومان سال ۱۳۷۵ را که می‌شد با آن یک خانه ۶۰ متری در مرکز تهران خرید، در یک دارایی با سود سالانه ۳۰ درصد، سرمایه‌گذاری می‌کردید. در این صورت سرمایه شما در سال ۱۴۰۰ حدودا برابر ۷ میلیارد می‌شد. و شما می‌توانستید با آن یک خانه ۲۴۰ متری در مرکز تهران بخرید!
۳- با سرمایه گذاری درست، در دوران بازنشستگی دغدغه مالی نخواهید داشت: دوران بازنشستگی یکی از بخش‌های مهم زندگی هر انسانی محسوب می‌شود و باید از سنین جوانی برای آن برنامه‌ریزی داشت؛ چرا که در این قسمت از عمر، توان کاری ما تقلیل رفته و به احتمال زیاد نمی‌توانیم درآمد مطلوبی را به دست بیاوریم. لذا توصیه می‌شود که از سنین جوانی، بخشی از درآمد خود را در یک بازار مناسب سرمایه گذاری کنید تا در دوران بازنشستگی و کهن‌سالی، دغدغه مالی نداشته و بتوانید در کنار عزیزانتان از زندگی لذت ببرید.
انواع روش‌های سرمایه گذاری در ایران کدام است؟
به طور کلی بازارهای بورس، زمین و مسکن، خودرو، طلا و ارزهای خارجی پرطرفدارترین روش‌های سرمایه گذاری در ایران هستند که در ادامه با هر یک بیشتر آشنا می‌شویم.
بورس
سرمایه گذاری در بورس و خرید و فروش سهام شرکت‌ها، یکی از انواع روش‌های سرمایه گذاری پرطرفدار در کشورهای توسعه یافته و در حال توسعه جهان است. چرا که این بازار معمولا بازدهی بیشتری در مقایسه با سایر بسترهای سرمایه‌گذاری داشته و همچنین می‌تواند به رشد اقتصادی کشور کمک شایانی کند. از دیگر مزایای این بازار می‌توان به امکان سرمایه گذاری با پول کم، نقدشوندگی مناسب، قابلیت سرمایه‌گذاری غیر حضوری، امکان مدیریت ریسک و شفافیت اطلاعاتی بالا اشاره کرد.
زمین و مسکن
سرمایه گذاری در زمین و مسکن عمدتا نیاز به سرمایه چند میلیاردی دارد. این یعنی اگر مایل باشید به صورت ماهانه بخشی از درآمد خود را در این بازار سرمایه گذاری کنید، تنها در صورتی موفق به انجام این کار انجام می‌شوید که درآمد بسیار بالایی داشته باشید. از این رو معمولا اشخاص درآمدهای خود را در بازارهای دیگری نظیر بورس، طلا و … که نیاز به سرمایه اولیه کمتری دارند، سرمایه‌گذاری می‌کنند. حال این افراد می‌توانند پس از گذشت چند سال، سرمایه خود را از این بازارها خارج کرده و در زمین یا مسکن سرمایه گذاری کنند. البته بهتر است توجه داشته باشید که زمین و مسکن قابلیت نقدشوندگی پایینی دارند و بازار شفافی برای خرید و فروش آن‌ها وجود ندارد. به بیان دیگر اگر روزی تصمیم به فروش دارایی خود بگیرید، ممکن است چندین ماه درگیر این فرآیند شوید!
طلا
بر خلاف بازار مسکن، سرمایه گذاری در طلا با مبالغ بسیار کمتری امکان‌پذیر است. مواردی مثل ریسک اصل یا تقلبی بودن طلا، ریسک و هزینه نگهداری آن در محلی امن، وابستگی به قیمت جهانی طلا و نرخ ارز و … از جمله مواردی هستند که همواره باید مورد توجه سرمایه‌گذاران قرار گیرند.
ارزهای خارجی مانند دلار
بازار ارز یکی از انواع روش‌های سرمایه گذاری پرریسک و پرنوسان است و پارامترهای بسیار زیادی نظیر روابط خارجی، روابط اقتصادی شامل واردات و صادرات، سیاست‌های دولتی و سیاست‌های کلی بانک مرکزی بر آن تاثیرگذار است. از طرف دیگر، ممکن است در شرایطی خاص، خرید و فروش ارزهای پر استفاده مانند دلار و یورو، با محدودیت‌های جدی همراه شود و نگهداری مقدار زیادی از آن‌ها مطابق قانون تخلف به‌شمار رود.