اینکوترمز یا International Commercial Terms مجموعه اصطلاحات تجاری می‌باشد که توسط اتاق بازرگانی بین‌الملل تعریف شده است. کاربرد این اصطلاحات در مذاکرات و معاملات تجاری و بین‌المللی برای بازرگانان می‌باشد. اصلاح اینکوترمز جهانی بوده تا مواردی مانند هزینه‌ها، وظایف و مسئولیت‌ها، حمل و نقل، تدارکات، پذیرش و تحویل محصول بین کشور مبدا و مقصد به خوبی انجام شود. در این مقاله علاوه بر توضیح کامل اینکوترمز، تاریخچه اینکوترمز، انواع و اصطلاحات اینکوترمز صحبت شده است. در ادامه با ما همراه باشید:
اینکوترمز چیست؟
اینکوترمز تشکیل شده از سه کلمه انگلیسی (International Commercial Terms) است که شامل اصطلاحات بین‌الملل بازرگانی است. به عبارت دیگر Incoterms مجموعه قوانین و مقررات تجاری می‌باشد که توسط سازمان بین‌الملل تجارت به منظور تعیین مسئولیت و وظایف، حمل و نقل و تدارکات استفاده می‌شود.
قوانین و مقررات مربوط به اینکوترمز شامل بیمه، باربری، حمل و نقل، تدارکات، وظایف، مسئولیت‌ها، خسارت می‌باشد. شرکت‌ها و کشور مبدا و مقصد می‌توانند با استفاده از اینکوترمز قوانین حمل و نقل را به طور دقیق با جزئیات مشخص کنند تا از هرگونه ابهامات جلوگیری شود.
تاریخچه اینکوترمز
اینکوترمز برای سال 1936 توسط اتاق بازرگانی بین‌المللی ICC به اسم Incoterms نامیده شد. هدف از انتشار آن مبادله راحت و آسان بازرگانان و تجار کشورهای مختلف می‌باشد که امور بازرگانی را تسهیل کرده و به عنوان استاندارد جهانی شناسایی شده است.
انواع اینکوترمز
ترم های اینکوترمز 10 تا می‌باشد که 4 گروه اصلی آن عبارتند از:
گروه E در اینکوترمز (تحویل کالا در مبدا)
این گروه برای کالاهایی است که صادرات آن از کشور صادرکننده (مبدا) شروع می‌شود.
EXW (EX Works)
اینکوترمز EXW از روش های حمل و نقل هوایی است که تحویل کالا در محل کار به این معناست که فروشنده باید کالا را در محل کار خود مانند (انبار، کارخانه و کارگاه) تحویل دهد. همچنین فروشنده مسئولیتی برای روش حمل و نقل کالا و ترخیص کالا از گمرک ندارد و تعهدی در این زمینه قبول نمی‌کند. همچنین تمام خطرات ناشی از حمل کالا از محل کار فروشنده به خریدار محول می‌شود.
گروه F در اینکوترمز (تحویل کالا به خریدار بدون کرایه حمل)
این گروه برای فروش کالاهایی است که تحویل آن در فرودگاه و بندر کشور مبدا می‌باشد و وظیفه و مسئولیت حمل و نقل کالا به عهده خریدار است.
FCA (تحویل به حمل کننده)
این ترم از اینکوترمز حمل زمینی است که تحویل به حمل‌کننده به این معناست که تعهد و مسئولیت فروشنده فقط تا زمان تحویل کالا به حمل کننده می‌باشد و پس از آن تعهدی نسبت به کالا ندارد. در صورت مشخص نشدن محل مقرر از طرف خریدار، فروشنده می‌تواند محلی را در جایی که کالا را به حمل کننده تحویل می‌دهد، انتخاب کند.
FAS (تحویل در کنار کشتی)
تحویل کنار کشتی و در بندر به این معناست که مسئولیت فروشنده زمانی که کالا را در بندر به خریدار تحویل می‌دهد، تمام شده و از آن پس مسئولیت حمل و نقل و هزینه های آن به عهده خریدار است. همچنین در این مسیر پس از تحویل کالا اگر به هر دلیلی مشکلی ایجاد شود مسئولیت آن با خریدار می‌باشد.
FOB (تحویل کالا روی عرشه کشتی)
اینکوترمز FOB از ترم های حمل دریایی است که تحویل کالا روش عرشه کشتی به این معناست که مسئولیت و وظیفه فروشنده زمانی که کالا را در بندری که مشخص شده از نرده کشتی عبور دهد، تمام شده است. از این مرحله به بعد هزینه حمل و نقل کالا و یا مسئولیت فقدان کالاها به عهده خریدار است و به فروشنده ارتباطی ندارد.
گروه C (تحویل کالا در مبدا با کرایه حمل و نقل)
در ادامه ترم های گروه C آورده شده است.
CFR (هزینه حمل و نقل کالا)
در این ترم باید فروشنده هزینه حمل و نقل کالا از مبدا تا بندر مقصد که از قبل تعیین شده است را پرداخت کند. ولی مسئولیت فقدان کالا و یا هزینه‌های جانبی آن از زمان تحویل کالا به خریدار با فروشنده نیست و خریدار متقبل می‌شود.
CIF (بیمه و هزینه حمل و نقل)
ترم CIF از اینکوترمز از روش های حمل و نقل دریایی است و به این معناست که فروشنده وظایف ترم CFR (هزینه حمل و نقل کالا) را دارد. همچنین علاوه بر هزینه حمل و نقل کالا، هزینه بیمه دریایی و خسارت احتمالی وارده به کالا به عهده فروشنده است. در این ترم فروشنده فقط موظف به پرداخت حداقل بیمه برای انتقال کالا می‌باشد.
CPT (کرایه حمل کالا تا مقصد)
کرایه حمل و نقل کالا تا مقصد تعیین شده به عهده فروشنده است. مسئولیت فقدان کالا و یا خسارات احتمالی وارد شده به کالا از زمانی که مسئولیت کالا با حمل کننده می‌باشد، به عهده خریدار است و فروشنده تعهدی ندارد.
CIP (حمل و نقل کالا تا مقصد با بیمه)
ترم CIP، اینکوترمز حمل هوایی است که کرایه حمل و نقل کالا تا مقصد تعیین شده به همراه بیمه بر عهده فروشنده می‌باشد و تا اینجا مانند ترم CPT است. همچنین علاوه بر این، باید برای خسارات احتمالی وارده به کالا و یا فقدان آن بیمه تهیه کند و حق آن را بپردازد. البته دقت داشته باشید که در ترم CIP، فروشنده ملزم به پرداخت حداقل بیمه می‌باشد.
گروه D (تحویل کالا در مقصد)
گروه D مرتبط با موارد تحویل کالا در مقصد است که 5 دسته‌بندی دارد.
DAF (تحویل در مرز تعیین شده)
وظیفه و مسئولیت فروشنده برای تحویل کالا به خریدار زمانی به پایان می‌رسد که فروشنده اقدام به ترخیص کالا برای صدور بکند. در این ترم باید مرز حتما به طور دقیق مشخص شود و از هر مرز همسایه با کشور صادر کننده کالا می‌توان استفاده کرد.
DES (تحویل کشتی بندر مقصد مشخص شده)
وظیفه فروشنده برای تحویل کالا به خریدار زمانی به پایان می‌رسد که کالا را قبل از ترخیص برای ورود به بندر تعیین شده، روی عرشه کشتی به خریدار تحویل دهد. در این ترم از اینکوترمز، فروشنده باید احتمال فقدان و یا خسارت وارده به کالا تا آوردن آن به بندر تعیین شده را بر عهده بگیرد. این اصطلاح برای آبراه داخلی یا حمل دریایی استفاده می‌شود.
DEQ (تحویل در اسکله تعیین شده)
تحویل و وظیفه فروشنده برای تحویل کالا به خریدار زمانی به پایان می‌رسد که کالا را پس از ترخیص در بندر تعیین شده به خریدار تحویل دهد. فروشنده در این ترم باید عوارض و مالیات کالا و خسارات احتمالی تا ارسال کالا به اسکله بر عهده بگیرد.
DDU (تحویل کالا در مقصد بدون حقوق و عوارض)
این ترم به معنای آن است که مسئولیت فروشنده زمانی که کالا در محل تعیین شده در کشور مورد نظر به خریدار تحویل شود، به اتمام می‌رسد. فروشنده در DDU باید هزینه تشریفات گمرکی را متقبل شده و فروشنده تمام مسئولیت‌های آوردن کالا به مقصد به جز مالیات و عوارض گمرکی و دیگر هزینه‌های ورود را بر عهده دارد.
DDP (تحویل کالا در مقصد با حقوق و عوارض)
DDP یکی از ترم های Incoterms است و به این معناست که وظیفه فروشنده زمانی که کالا را در مقصد تعیین شده به خریدار تحویل می‌دهد، به اتمام می‌رسد.
فروشنده در این ترم DDP باید هزینه مالیات و عوارض گمرکی و خسارات احتمالی وارده به کالا از جمله فقدان کالا را بر عهده بگیرد.
در میان انواع ترم های اینکوترمز EXW کمترین وظیفه و مسئولیت را برای فروشنده و ترم DDP بیشترین مسئولیت را برای فروشنده دارد.
مزایای قوانین اینکوترمز
اینکوترمز چه کاربردی دارد؟ قوانین اینکوترمز شروط اصلی و فرعی دارد که برای شفاف شدن معامله بین خریداران و فروشندگان تنظیم شده است. از مزایای مهم اینکوترمز می‌توان پاسخ به تمامی سوالات حوزه حمل و نقل، ترابری و هزینه‌های اشاره کرد. سوالاتی مانند:
– روش حمل و نقل کالاها چیست؟
– مدت زمان تحویل کالا چقدر است؟
– هزینه حمل و نقل ترابری چقدر است؟
- از مزایای دیگر اینکوترمز می‌توان به این موضوع اشاره کرد که وظایف هر طرف قرارداد به طور واضح روشن می‌شود. به طور مثال شخصی موظف به پوشش بیمه و حمل و نقل کالا است، با اینکوترمز مشخص می‌شود. همچنین مسئولیت شخصی که باید مجوزهای مرتبط با صادرات کالا را دریافت کند به طور دقیق تعیین می‌شود.
- هزینه های مرتبط با حمل و نقل و ترابری به طور دقیق با اینکوترمز مشخص می‌شود که به عهده چه شخصی است.
- از مزایای دیگر اینکوترمز به واضح و شفاف بودن قرارداد بین دو طرف می‌توان اشاره کرد.
- به فروشندگان و خریداران کمک می‌شود تا در صورت ایجاد مشکل در قرارداد تحت حمایت قانونی قرار بگیرند.
- تضمین کیفیت با incoterms امکان دارد و تحویل همه کالاها به موقع می‌باشد.
- یکی دیگر از مزایای اینکوترمز کاهش ریسک در قرارداد بین دو طرف است که خطرات مرتبط با تحویل کالا و هزینه حمل و نقل آن کاهش می‌یابد.
- از مزایای اینکوترمز می‌توان به زبان مشترک در معاملات تجاری بین‌المللی اشاره کرد که کار بازرگانان و تجار آسان شده است. با استفاده از قوانین incoterms بازرگانان می‌توانند ابهامات معاملات خود را به حداقل برسانند.
عدم استفاده از قوانین اینکوترمز چه تبعاتی به دنبال دارد؟
عدم استفاده از قوانین اینکوترمز در معاملات بین‌المللی معایبی به همراه دارد. از جمله:
- وجود ابهامات: یکی از معایب استفاده از قوانین اینکوترمز در معاملات تجاری بین دو فروشنده و خریدار ایجاد ابهامات برای تعیین وظایف و مسئولیت‌ها است.
- عدم حفاظت از منافع دو طرف: یکی از معایب عدم وجود قوانین Incoterms ایجاد مشکلات و عدم حفاظت از منافع طرفین قرارداد می‌باشد.
- بروز اختلاف: با نداشتن قوانین اینکوترمز دو طرف معاملات تجاری ممکن است با مشکلات و اختلافات متعدد روبرو شوند. زیرا در صورت نداشتن زبان مشترک و قوانین مشخص شده ابهامات و مشکلات زیادی برای دو فروشنده و خریدار ایجاد می‌شود.
- مشخص نشدن مسئولیت و وظایف: یکی از معایب عدم استفاده از قوانین ترم ها، مشخص نشدن وظایف و مسئولیت خریداران و فروشندگان در معامله تجاری است. همچنین بدون قوانین Incoterms نمی‌توان هزینه حمل و نقل، باربری، بیمه و خسارات احتمالی وارده به کالا را به طور دقیق مشخص کرد.
به طور کلی استفاده از قوانین اینکوترمز در معاملات بین‌المللی به مشخص شدن دقیق وظایف و مسئولیت‌های هر کدام از خریدان و فروشندگان منجر می‌شود و عدم استفاده از قوانین اینکوترمز باعث ایجاد ابهامات و مشکلات زیاد در معاملات می‌شود.
نحوه استفاده قوانین اینکوترمز
نحوه استفاده از قوانین و اصطلاحات اینکوترمز در معاملات اهمیت زیادی داشته که در ادامه نحوه استفاده از قوانین و مقررات اینکوترمز آورده شده است:
- انتخاب قانون اینکوترمز: باید یکی از قوانین اینکوترمز را با توجه به موقعیت خود انتخاب کرده و مسئولیت هر کدام از خریدان و فروشندگان در معامله مشخص شود.
- شرایط: باید شرایط حمل و نقل کالا و جزئیات آن به طور کامل توضیح داده شود. نوع مسئولیت‌ها، حمل و نقل و هزینه آن، شرایط بیمه باید به طور دقیق تعیین گردد.
- ایجاد توافق: باید بین خریدار و فروشنده توافقنامه‌ای برای پذیرفتن شرایط و قوانین اینکوترمز تهیه شود و جزئیات مسئولیت‌ها از جمله هزینه حمل و نقل و شرایط بیمه در آن مشخص شود.
- اجرا: باید قوانین و شرایط اینکوترمز را اجرا کنید و هر فرد مسئولیت‌های خود را انجام دهد.
- رعایت قوانین و مقررات اینکوترمز: باید در طول قرارداد شرایط و قوانین اینکوترمز را با دقت رعایت کنید.
اصطلاحات در قوانین اینکوترمز
اصطلاحات قوانین اینکوترمز به 2 دسته کلی تقسیم می‌شود.
1- اصطلاحات اینکوترمز روش های حمل و نقل مختلف
2- اصطلاحات اینکوترمز مرتبط با حمل و نقل دریایی و کشتی
اصطلاحات قوانین اینکوترمز عبارتند از:
- Carrier: فردی که در قرارداد مسئولیت حمل کالا را از طریق انواع روش های حمل مختلف دریایی، زمینی و هوایی بر عهده دارد.
- Delivery: به تحویل کالا گفته می‌شود، زمانی که فروشنده در محل مقرر طبق قوانین خاص کالا را به خریدار تحویل داده و کل مسئولیت فروشنده به اتمام می‌رسد.
- Arrival: محلی که خریدار کالا را تحویل می‌گیرد.
- Freight Forwarder: شرکتی که قرارداد حمل کالا را با فروشنده یا خریده منعقد می‌کند. در حقیقت، به واسطه بین فروشنده یا خریدار با Carrier گفته می‌شود.
- Free: فروشنده کالا را طبق قوانین اینکوترمز در محل تعیین شده طبق اصول به خریدار تحویل می‌دهد.
- To Clear For Export: به امور ترخیص کالا، تشریفات گمرکی و دریافت مجوزهای صادرات کالا گفته می‌شود.
